بر اساس مواد تشکیل دهنده خمیردندان و مورد مصرف آن، خمیردندان ها به سه گروه اصلی تقسیم میگردند:
1- خمیردندانهای فلوراید دار: این خمیردندان ها میتوانند باعث کاهش میزان و سرعت پوسیده شدن دندانها شوند. طبق مطالعات متعدد مصرف این خمیردندان ها بمدت طولانی و از دوران کودکی تا ۴۴ درصد از میزان پوسیدگی دندان می‌کاهد و در نتیجه کمک بزرگی به پیشگیری از پوسیدگی دندانها می‌نماید. (باید توجه داشت که در این نوع خمیردندان ها معمولاً فرمول آن و یا کلمه فلورایددار را به زبان کشور سازنده در روی لوله آن می‌نویسند.)
2- خمیر دندان های سفید کننده: این گونه خمیردندان ها دارای مواد ساینده و پاک کننده صابونی و قوی هستند که باعث تمیزی و سفیدی و شفافیت دندانها می‌شوند. این خمیردندان ها برای دندانهای سالم و قوی مناسب (با نظر دندانپزشک) هستند اما برای دندانهایی که دارای پوسیدگی های متعدد و مینای ضعیف هستند، نامناسب می‌باشد.
3- خمیر دندان های ضدحساسیت: این خمیردندان ها در کم کردن حساسیت دندانها بخصوص حساسیت طوق دندانها مؤثر می‌باشد. مصرف آنها برای اخذ نتیجه مطلوب، باید طولانی باشد و برای تهیه نوع مناسب حتماً باید با دندانپزشک مشورت نمود. ماده مؤثر این خمیردندان ها معمولاً نیترات پتاسیم و یا استرانسیوم و غیره می‌باشد. تاثیر این خمیر دندان ها در کاهش حساسیت در طولانی مدت مشخص می شود. باید حداقل روزی دو تا سه مرتبه و هربار به مدت پنج تا ده دقیقه روی دندانها باقی بماند تا تاثیرگذار باشند.
– در هنگام خرید خمیر دندان باید دقت کنید که به چه منظوری خریداری میگردند.
چنانچه دندانهای کاملا سالمی دارید و معاینات سالیانه دندانپزشکی تایید کننده این مطلب است، میتوانید از خمیر دندان های سفید کننده به صورت مقطعی استفاده کنید. استفاده طولانی مدت از خمیر دندان سفید کننده به دلیل خاصیت سایندگی زیاد آنها توصیه نمیشود.
– اگر در معاینات دندانپزشکی مشخص شود که شما مستعد ابتلا به پوسیدگی دندانی هستید و هدف کاهش پوسیدگی باشد بهتر است از خمیر دندان های حاوی فلوراید که ضد پوسیدگی هستند استفاده کنید. روی این خمیر دندان ها کلمه ضدپوسیدگی یا CavityProtection درج شده است. اطفالی که قدرت کنترل بلع خود را دارند، افراد مسنی که داروهای فشار خون مصرف میکنند و افراد سیگاری که دچار خشکی دهان هستند و مستعد پوسیدگی دندانی میباشند جزء افرادی هستند که میتوانند از این خمیردندان ها سود بیشتری ببرند.
– در مواردی که حساسیت شدید دندانی دارید و پس از معاینات دندانپزشکی مشخص شده که حساسیت دندانی به دلیل پوسیدگی و بیماری لثه ای نمیباشد بهتر است از خمیر دندان ضد حساسیت استفاده کنید.
– خمیر دندان های ضد جرم نیز در بازار موجود هستند که روی آنها عبارت ضد جرم یا Anti tartar نوشته شده است. این خمیر دندان ها حاوی پیروفسفات میباشند که از تشکیل جرم جدید بر روی دندانها جلوگیری میکند اما در حذف جرم های موجود هیچ نقشی ندارد. چنانچه میخواهید از این خمیر دندان ها استفاده کنید و در معاینات مکرر دندانپزشکی به شما گفته شده که دهان شما مستعد تشکیل جرم است، باید ابتدا جرمگیری کنید تا جرم های موجود در دهانتان تمیز شوند و سپس از این خمیر دندان ها استفاده کنید.
– بعضی از شرکت های سازنده خمیر دندان، خمیر دندان های ترکیبی به بازار ارائه میکنند که ضد جرم، ضد پلاک، ضد پوسیدگی و…. هستند. میتوانید برحسب نیاز خود از این خمیر دندان ها نیز استفاده کنید.
– در نهایت این که مارک و برند خاصی از خمیر دندان توصیه نمیشود. انتخاب خمیر دندان به سلیقه افراد و نیاز آنها و هزینه ای که برای خمیردندان در سبد کالای خانواده درنظر میگیرند بستگی دارد.
– میزان خمیردندانی که در هربار مسواک زدن استفاده میشود نیز مهم است. برخلاف تبلیغاتی که به صورت روزمره دیده میشود نباید تمام طول برس مسواک را پر از خمیردندان کرد. زیرا میزان زیاد خمیردندان باعث میشود که کف زیادی در دهان ایجاد شود که زمان مسواک زدن را کاهش میدهد. زیرا فرد از حضور کف زیاد در دهان خود آزرده می شود و سریع دهان خود را خالی میکند. همچنین حضور کف زیاد در دهان باعث میشود که قسمت های زیادی از دندانها با کف پوشیده شوند و فرد فراموش کند که آن سطوح را با مسواک تمیز کند. بهتر است میزان خمیردندان به اندازه یک نخود یا پاک کن انتهای مداد باشد. می توان از قسمت عرضی برس مسواک برای اندازه گیری میزان خمیردندان استفاده کرد.
آیا خمیر دندان های سفید کننده واقعا دندان ها را سفید میکنند ؟
خیر، خمیردندان های سفید کننده دارای مواد ساینده بیشتری نسبت به خمیردندان های معمولی هستند که برداشتن مواد رنگی چسبنده به دندانها را که معمولا حاصل خوردن چای، قهوه یا سایر مواد رنگی است تسهیل میکنند. اما مانند درمان بلیچینگ نیستند و رنگ دندان را نمیتوانند تغییر دهند.
اجزای تشکیل دهنده‌ی انواع خمیر دندان
اکثریت خمیردندان ها از مواد مشابه ساخته شده اند، ولی میزان و نوع آن در کیفیت خمیردندان ها بسیار اثر دارد، مواد اصلی که خمیردندان را تشکیل میدهد بر اساس کارایی که نشان میدهد بیشتر شامل مواد ذیل می‌باشد:
1- مواد برق‌کننده و پاک‌کننده: این ماده برای برداشتن باقیمانده مواد غذایی و بد رنگی‌ها بکار میرود. حدود نصف وزن خمیردندان را تشکیل میدهد.
2- ماده مرطوب‌کننده: این ماده برای جلوگیری از سخت و خشک شدن خمیردندان بکار میرود، بهترین ماده گلیسیرین است.
3- ماده کف‌کننده و پاک‌کننده: این ماده برای امولسیون کردن مواد چسبنده به دندان و کمک به براق شدن دندان به خمیردندان اضافه میشود.
4- ماده چسبنده: برای اینکه خمیردندان از قوام و یکنواختی و نرمی برخوردار باشد به آن اضافه میشود بیشتر از صمغ و کتیرا یا ژلاتین و مواد مشابه استفاده میشود.
5- ماده شیرین کننده: مواد شیرین کننده خمیردندان همراه با اسانس اضافه میشود. مثل سدیم ساخارین، امروز یکی از دلایل اینکه خمیر دندان بهتر باشد این است شیرین‌کننده برای دندان مضر نباشد.
6- ماده مطبوع کننده: برخی مواد خمیر دندان طعم آنها نامطبوع می‌باشد برای مطبوع کردن و ایجاد طعم خوب و خوشبو شدن و معطر شدن خمیردندان این مواد اضافه میشود و در تمیز کردن دندان هم نقش دارد. مثل اسانس میخک و تیمول.
7- ماده محافظ: مواد ضد میکروبی که خاصیت ضد عفونی‌کنندگی از خود نشان میدهد.
8- ترکیبات فلوراید: این ترکیبات فلوراید باعث مقاومت بیشتر مینای دندان در مقابل اسید ناشی از میکروب‌ها میشود مثل فلوریدسدیم و… یکی از مهمترین مشخصه‌های خمیر دندان خوب دارای فلوراید استاندارد می‌باشد.
9- رنگ‌ها: رنگ‌های مجاز خوراکی که رنگ خمیر دندان را تعیین میکنند.
10- ترکیبات دارویی: این مواد نقش درمانی دارد و بعضی موارد به خمیردندانهای خاص اضافه میشود. مثل نمک، فلورید سدیم
11- آب: آب مقطر با درجه خلوص عالی در خمیر دندان مصرف میشود.
12-مواد متفرقه: موادی که مثلاً برای جلوگیری از خورده شدن تیوب خمیردندان به آن اضافه میشود.
مطب دکتر علیرضا صفریان واقع در مشهد، ارائه دهنده خدمات
دندانپزشکی با بهترین کیفیت
